Framtíðin er það sem skiptir máli

4.1.2010 | 15:24

Framtíðin er það sem skiptir máli

Andrés Pétursson, formaður Evrópusamtakanna, skrifar leiðara í nýtt eintak Framsýnar, sem gefið er út af fulltrúaráði framsóknarmanna í Kópavogi. Leiðarinn birtist hér með leyfi höfundar:

Um áramót er mikilvægt að líta um öxl og meta afrakstur ársins. Því miður hefur uppskeran á árinu ekki verið sérstaklega góð. Mikil beiskja og reiði hefur einkennt þjóðfélagsumræðuna og Íslendingar hafa þurft að fara í mikla sjálfsskoðun. Lítil umræða fer hins vegar fram um framtíð Íslands, öll umræðan er um fortíðina eða nútíðina. En sama hvort við samþykkjum Icesave eða ekki, förum inn í ESB eða ekki, þá þurfum við að auka útflutningsgreinar okkar umtalsvert. Við verðum að umbylta okkar hagkerfi frá neysluhagkerfi yfir í útflutningshagkerfi.

Ef við ætlum að halda uppi hér sambærilegum lífskjörum og í nágrannalöndum þurfum við að stokka upp í efnahagslífinu hér. Hættan er að ef tökum þessi mál ekki föstum tökum getum við endað uppi með tvo þjóðfélagshópa. Styrkleiki íslensk þjóðfélags hefur meðal annars verið að hér er lítil stéttaskipting. Þetta gæti þó verið að breytast ef í gangi verður tvöfalt hagkerfi. Hluti landsmanna þiggur þá laun í evrum og getur því tekið lán til húsnæðiskaupa á mun hagstæðari kjörum en hinir sem fá greitt í íslenskum krónum. Á einni mannsævi getur munurinn numið fleiri milljónum króna sem evrufólkið greiðir minna í vexti. Er þetta það þjóðfélag sem við viljum sjá hér á landi í framtíðinni?

Ef við getum ekki boðið okkar unga og framtaksama fólki "evrutengd" laun þá mun þetta fólk einfaldlega flytja úr landi. Nú standa margir foreldrar í þeim sporum að afkomendur þeirra eru á leið frá Íslandi vegna efnahagsástandsins. Vel menntuðum Íslendingum standa ýmsar dyr opnar í mörgum öðrum löndum vegna EES-samstarfsins og samninga Norðurlandanna á milli. Flestir þessara ungu Íslendinga vilja gjarnan búa á Íslandi en því miður fórst íslenskum stjórnvöldum það fyrir að tryggja undirstöður efnhagslífsins.. Það leiddi til þess að bankakerfið hrundi og með því töpuðust fleiri hundruð vel launuð störf. Einnig riða mörg önnur fyrirtæki til falls. Þrátt fyrir þessa kollsteypu þráast enn margir stjórnmálamenn við því að horfast í augu við raunveruleikann og tala um að byggja upp landið á nýjan leik með gömlum aðferðum.

Flestir íslenskir og erlendir hagfræðingar hafa ráðlagt íslenskum stjórnvöldum að fljótasta og öruggasta leiðin til að byggja upp traust á íslensku efnhagslífi er að sækja um aðild að Evrópusambandinu og taka upp evru þegar aðstæður leyfa. Hagsmunaðilar í sjávarútvegi og landbúnaði berjast hins vegar eins og ljón gegn þessum hugmyndum því þeir telja að þar með muni þeirra sérhagsmunir verða fyrir borð bornir. Samt sem áður eru flestir á því að ef hagsmunir íslensk almennings sem heild væru hafðir að leiðarljósi væri ekki spurning hvaða niðurstaða yrði ofan á.

En því miður eru það ekki hagsmunir almennings sem eru alltaf hafðir að leiðarljósi. Fyrir skömmu skrifaði verkfræðingur umhugsunarverða grein i Morgunblaðið þar sem hann færði rök fyrir því að við ættum ekki láta kalt hagsmunamat ráð för heldur heitar tilfinningar. Þessi aðili sagði orðrétt í greininni; ,,Það er ekki útilokað að þjóðin kunni frekar að kjósa að hafa aðeins minna á milli handanna en njóti í þess í stað frelsis og gera sín mistök við og við.“

Það er merkilegt að flestir þeir sem halda þessu fram eru komnir yfir miðjan aldur og hafa komið sér ágætlega fyrir efnahagslega. Eiga flestir fasteignir og skulda lítið. Það er ekki unga fólkið með húsnæðislán og aðrar sligandi greiðslubyrðar sem heldur þessu fram. Það fólk mun í stríðum straumi mun láta kalt hagsmunamat ráða för. Það mun yfirgefa fósturjörðina af því að það getur ekki framleitt fjölskyldum sínum við þær aðstæður sem boðið er upp á Íslandi í dag. Skynsamir menn læra af reynslunni og passa sig á því að gera ekki sömu mistökin tvisvar. Varla getur verkfræðingurinn vonast til að við gerum sömu efnhagslegu mistökin og við höfum gert undanfarin 2-3 ár. Ekki nema að hann vilji að við missum vel menntaða iðnaðarmenn, frumkvöðla og fólk með sérhæfða háskólamenntun til útlanda.

Þetta er fólkið sem við þurfum til að byggja upp hér nýtt Ísland. Fólk með sérmenntun, fólk með hugmyndir og fólk á þeim aldri sem skapar verðmætin. Eða viljum við að hér verði eingöngu börn, gamalmenni og fólk sem af ýmsum ástæðum getur ekki yfirgefið landið. Það er frekar nöturleg framtíðarsýn. Látum kalt hagsmunamat en ekki heitar tilfinningar ráða för varðandi framtíðarstefnu íslensku þjóðarinnar í efnahagsmálum.