Leiðari Viðskiptablaðsins; Þjóð á tímamótum

Viðskiptablaðið í dag er með stórgóðan leiðara, sem við fengum leyfi til að birta hér á síðunni okkar;

Óhætt er að segja að við Íslendingar höfum ekki sóst eftir stöðugleika til þessa, hvorki sem einstaklingar né hagkerfi. Að hluta til höfum við tekið alþjóðavæðingunni opnum örmum og gerst djarfir fram úr hófi með skuldsetningu einstaklinga og fyrirtækja. Líklega stafar það af bjartsýni þjóðar sem taldi sig hafa svo margt fram að færa og fátt að læra. Í nýjum heimi þyrfti nýtt fólk og nýja hugsun. Nú þurfum við að endurskoða þetta mat okkar og finna aftur takt í tilveruna, bæði sem einstaklingar og þjóð. Margt af þessu mun nýtast okkur síðar og hugsanlega mun breytingin hafa jákvæð áhrif á gildismat okkar sem hafði augljóslega truflast á þeim uppgangs- og velgengnistímum sem þjóðin hefur lifað undanfarin ár. – Án þess þó að það væri innistæða fyrir því. Það breytir ekki þeirri staðreynd að fram undan eru sársaukafullir tímar sem kosta mun þjóðina mikla orku að vinna sig út úr. Í Viðskiptablaðinu í gær var greint frá því að erlendir ferðamenn undruðust þá bjartsýni sem þeir fyndu meðal þjóðarinnar þrátt fyrir þá erfiðleika sem dunið hafa yfir. Vonandi er það vísbending um getu þjóðarinnar til að taka þessum áföllum.

Á næstunni þurfum við að ýta undir jákvæð viðhorf, frumkvæði, þátttöku og aðlögunarhæfni starfsfólks og starfshópa gagnvart þeim breytingum sem fram undan eru. Löggjafinn þarf að taka til hendinni og breyta ýmsum lögum sem hafa áhrif á réttarstöðu fólks í greiðsluerfiðleikum, svo sem lögum um gjaldþrotaskipti. Gera má ráð fyrir að gjaldþrot ríði yfir marga á næstunni og það er fráleitt að halda fólki lengi í gíslingu gjaldþrots þar sem það er hundelt af gömlum kröfum. Rétt er að horfa til ástæðna þrotsins og færa þeim skjótt bú sitt aftur sem hrekjast í þrot vegna þeirra erfiðleika sem nú ríða yfir. Óskar Halldórsson "Íslandsbersi" varð gjaldþrota þrisvar á sínum skrautlega ferli. Hann kom alltaf aftur og borgaði áfallnar skuldir frá fyrra gjaldþroti. Enginn ætlast til að menn geri slíkt í dag en þó má vera að við verðum að taka á móti einni gjaldþrotahrinunni enn í Íslandssögunni – og það ekki í síðasta sinn.

Engum dylst að trúverðugleiki íslensks hagkerfis, og þá um leið þjóðarinnar, hefur beðið alvarlegan hnekki. Með réttu eða röngu sitjum við uppi með slæmt orðspor. Næstu ár munu fara í að reyna að endurheimta traust á Íslandi og bæta ímynd landsins. Margt bendir til þess að við verðum að fá aðstoð erlendis frá til að endurheimta tiltrú á íslensku þjóðfélagi. Þar hljótum við fyrst að stoppa við frændur okkar á Norðurlöndum sem hafa greinilega ekki yfirgefið okkur á þessum þrautatímum. Sömuleiðis er brýnt að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn komi sem fyrst að málum. Með aðkomu hans fæst trúverðugleiki um leið og alþjóðahagkerfið fær skilaboð um hve alvarlegt ástandið er. Mestu skiptir þó að samstarfsaðilar okkar erlendis og viðskiptavinir íslenskra fyrirtækja fái trú á að einhver aðgerðaáætlun sé komin í framkvæmd. Í framhaldinu blasir við að sækja um aðild að Evrópusambandinu og komast í myntsamstarf við það. Það er sú framtíðarsýn sem bíður að loknum aðgerðum Alþjóðagjaldeyrissjóðsins til að tryggja stöðugleika í íslensku hagkerfi. Eftir þrautagöngu undanfarinna vikna mun íslenskt þjóðfélag líta öðrum augum þær lausnir sem færa okkur stöðugleika þó að ákveðnu frelsi verði fórnað um leið. Eins og málin hafa æxlast undanfarið væri það framför.