Kaupmáttur og slæm hagstjórn - getur þetta farið saman?

Hagstjórnarhugtakið, agi í sambandi við það og annað þessu tengt er nú mikið rætt í aðdraganda kosningabaráttunnar. Meira að segja sumir örgustu andstæðingar alls sem kemur frá Evrópu hafa sagt að við Íslendingar þyrftum og ættum að stefna að því að uppfylla Maastricht-skilyrðin.

Okkur hér á blogginu var bent á áhugaverða grein eftir Hálfdán Örlygsson, hagfræðing og framhaldsskólakennara, sem var rituð eftir landsfund Sjálfstæðisflokksins árið 2007 (þegar allt lék í lyndi). Hálfdán segir í byrjun greinar:

"Er hægt að tala um slæma hagstjórn þegar kaupmáttur þjóðarinnar eykst um 60% á 10 árum? Þessari spurningu varpaði Geir Haarde fram á landsfundi Sjálfstæðisflokksins nýverið. Mér finnst með öllu ótækt að forsætisráðherra sé ekki ansað þegar hann varpar fram jafn mikilvægri spurningu og vil því leggja mitt að mörkum. Svar mitt við spurningu Geirs er já, því miður og fyrir því eru í meginatriðum þrjár ástæður.

1. Kaupmáttur sem á rót að rekja til gífurlegrar útlánaþenslu og skuldasöfnunar heimila er falskur og í raun ekkert annað en tilflutningur á kaupmætti frá framtíð til nútíðar. Stjórnvöld sem stuðla að slíku með losarabrag í peningamálastjórn geta hælt sér af veislugleði en ekki góðri hagstjórn.

2. Kaupmáttur sem á rót að rekja til skattalækkana í uppsveiflu er ágætur þangað til í ljós kemur í næstu niðursveiflu að grafið hefur verið undan tekjustoðum velferðarkerfisins. Ríkisstjórn sem ekki skilur samhengið á milli hagvaxtar og afkomu ríkissjóðs fær ekki háa einkunn fyrir hagstjórn. Nema auðvitað hjá þeim hópi frjálshyggjumanna sem enn halda á lofti hugmyndum Ronalds Reagan um ríkisfjármál. Hugmyndum sem Georg Bush eldri kallaði vúdúhagfræði eins og frægt er orðið.

3. Kaupmáttur sem byggist á ofmati á styrk íslensku krónunnar er rammfalskur og hefur í tilfelli okkar Íslendinga leitt til hrikalegs viðskiptahalla og erlendrar skuldasöfnunar. Íslenska krónan er leikfang spákaupmanna sem þessa dagana þóknast að halda henni í fáránlegum hæðum en geta án fyrirvara fleygt henni fyrir björg.

Hverju ætla stjórnvöld, sem horft hafa á þetta ástand skapast án þess að lyfta fingri, að kenna um ef svo illa fer að gengi krónunnar hrapar um tugi prósenta? Hver mun axla ábyrgðina af verðbólgugusu og kaupmáttarskerðingu sem af sliku leiðir? Framsóknarmenn? Svar mitt við spurningu Geirs er í stuttu máli að aukinn kaupmáttur og slæm hagstjórn geti hæglega farið saman og hafi svo sannarlega gert það í stjórnartíð Sjálfstæðisflokks og Framsóknar. Hinn aukni kaupmáttur stafar því miður að litlu leyti af eflingu atvinnulífs. Hér hefur hins vegar verið haldin mikil og stjórnlaus veisla út á krít að hætti Sjálfstæðisflokksins. Reikningar munu berast og eru reyndar farnir að berast íslenskum heimilum í formi ört vaxandi greiðslubyrði af lánum." 

Athugasemdir

[Sigurgeir Jónsson, 7.3.2013 kl. 21:33]

Allt það sem Hálfdán Örlygsson skrfaði um 2007, eins og styrking krónunnar og lánastreymið á rót sína í ESS samningnum sem íslendingar gerðust aðilar að og byggist á samningi við ESB, umfrjálst flæði fjármagns.Ef EES smningurinn hefði ekki komið til hefði ekkert hrun orðið á Íslandi.Hann varð íslendingum dýr, þótt íslendingar geti ekki sagt honum upp núna, frekar en að suður Evrópuþjóðinar geai ekki hreyft sig úr ESB.Þær eru fastar í kviksyndinu.Nei við ESB.