Betra ESB með Lissabon-sáttmála

Janos Herman, nýlega skipaður sendiherra framkvæmdastjórnar ESB gagnvart Íslandi og Noregi, skrifar grein í Fréttablaðið í dag. Þar sem hann fjallar um Lissabon-sáttmálann, sem tekur gildi í dag. Í gein sinni nefnir Janos nokkrar ástæður fyrir því að sáttmálinn gerir ESB að betra ESB! Hann segir m.a.:

,,Fyrir það fyrsta mun sáttmálinn bæta lýðræði og gagnsæi í ESB. Möguleikar almennings til áhrifa á vettvangi sambandsins aukast, til dæmis með svokölluðu "borgaralegu frumkvæði", en með því getur tiltekinn fjöldi einstaklinga haft bein áhrif á stefnu sambandsins. Völd Evrópuþingsins, sem og þjóðþinga aðildarríkjanna, aukast. Með sáttmálanum verður stofnskrá um grundvallarréttindi borgaranna (Charter of Fundamental Rights) lagalega bindandi. Einnig kveður sáttmálinn á um rétt aðildarríkja til að segja sig úr sambandinu.

Í öðru lagi styrkjast innviðir sambandsins. Reglur um ákvarðanatöku verða samræmdar og meirihlutaákvarðanir innleiddar í fleiri málaflokkum. Frá og með 2014 mun ákvarðanataka í ráðherraráðinu lúta reglunni um "tvöfaldan meirihluta". Hún gerir ráð fyrir að á bak við hverja ákvörðun sé 55% atkvæða aðildarríkja og 65% af fólksfjölda sambandsins. Hinn nýkjörni forseti leiðtogaráðs ESB, Herman Van Rompuy, tekur að hluta til yfir formennsku í ESB. Aðildarríkin halda þó áfram að skiptast á um að gegna formennskuhlutverki.

Í þriðja lagi verður ESB í betri stöðu til að láta að sér kveða á alþjóðavettvangi. Samningsstaða ESB styrkist samfara því að sambandið fær stöðu sjálfstæðs lögaðila. Hlutverk nýs talsmanns á sviði utanríkis- og öryggismála, Catherine Ashton, verður að samræma utanríkismálastefnu sambandsins og gera hana sýnilegri. Að auki hefur Lissabon-sáttmálinn þýðingu fyrir frekari stækkun ESB, en sterkari innviðir gera sambandinu betur kleift að taka á móti fleiri aðildarríkjum. Það er von til þess að nýtt og sterkara ESB geti um sinn hætt innri naflaskoðun og einbeitt sér að því að takast á við brýn alþjóðleg úrlausnarefni."

Og síðar segir hann: ,,Ég er sannfærður um að breytingarnar sem Lissabon-sáttmálinn hefur í för með sér verði jákvæðar fyrir Ísland. Almenningur, viðskiptalíf og stjórnvöld í ESB og á Íslandi hafa tengst nánum böndum ekki síst fyrir tilstilli samningsins um evrópska efnahagssvæðið og Schengen-samkomulagsins. Lissabon-sáttmálinn styrkir þau sameiginlegu gildi sem mynda grunninn að nánu samstarfi okkar."

Lesa má alla greinina hér